Choroba przewlekła (chroniczna), to taka, której objawy trwają dłużej niż trzy miesiące lub często powracają. Mają łagodny początek i rozwijają się niezauważalnie, rozpoznawane są zwykle w zaawansowanym stadium choroby. Często zmiany spowodowane rozwojem choroby są nieodwracalne, a w postępowaniu terapeutycznym, możemy jedynie łagodzić dolegliwości lub hamować postęp choroby.

Najczęstszym skutkiem późnego rozpoznania choroby przewlekłej jest znaczne obniżenie komfortu życia chorego, jego samopoczucia, sprawności. W wielu przypadkach zachodzi konieczność zaangażowania osób trzecich do opieki nad chorym. Choroba przewlekła kojarzy nam się z zaawansowanym wiekiem chorego, jest to bardzo mylne skojarzenie, gdyż pierwsze objawy możemy zaobserwować już w młodości. Niestety lekceważenie ich z upływem czasu, powoduje rozwój, nasilenie, a po latach daje obraz konkretnej choroby, której cofnięcie powikłań i wyleczenie nie jest już możliwe.

W Polsce najczęściej występują choroby przewlekłe, takie jak:

– choroby układu krążenia (niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca),

– choroby mózgowo-naczyniowe (udar),

– choroby układu oddechowego (POCHP, astma),

– cukrzyca,

– nowotwory,

– reumatoidalne zapalenie stawów,

– choroby autoimmunologiczne (choroby przewodu pokarmowego, celiakia),

– padaczka,

– osteoporoza,

– HIV/AIDS,

– choroby psychiczne,

– otyłość,

– stwardnienie rozsiane.

Chorobom przewlekłym możemy przeciwdziałać, dzięki zrozumieniu przyczyny ich powstawania. Według WHO, choroby przewlekłe stanowią największy odsetek zgonów na całym świecie, dlatego warto w swoim postępowaniu wyeliminować lub ograniczyć czynniki ryzyka, które wynikają z nieprawidłowego stylu życia, tj.:

– niewłaściwa dieta (zbyt obfite i nieregularne, tłuste, mało urozmaicone posiłki,),

– zbyt niska aktywność fizyczna lub całkowity jej brak,

– nadużywanie używek (alkohol, papierosy).

W swojej pracy codziennie spotykam osoby zmagające się ze skutkami chorób przewlekłych. Są to zarówno osoby samotne, jak i funkcjonujące w rodzinie. Ich codzienność związana jest z ograniczeniami fizycznymi, bólem, uzależnieniem od pomocy innych osób. Przewlekle chory, funkcjonujący w rodzinie, może liczyć na pomoc lub opiekę, jednak wymaga to od rodziny znacznego wysiłku, zmiany organizacji dnia, pracy, planów, w celu zapewnienia choremu członkowi rodziny możliwie stabilnych warunków życia. Podstawą funkcjonowania rodziny z przewlekle chorym są zdrowe relacje rodzinne. Od wielu lat mam możliwość obserwowania takich zachowań poprzez wchodzenie w środowisko domowe chorego, z powodu moich zawodowych działań terapeutycznych. Śmiało mogę stwierdzić, iż stosunki rodzinne, cechy charakteru chorego, współpraca w działaniach terapeutyczno-leczniczych, jego postawa, zrozumienie członków rodziny, mają istotny wpływ na właściwą współpracę i osiągnięcie wymiernego celu w postaci dobrego komfortu życia z chorobą przewlekłą. Bardzo często skutki zaniedbanej choroby przewlekłej mają wpływ na zmiany charakterologiczne chorych (np. udar, amputacje). Patrzymy na tę samą osobę – obecnie otępiałą, nieporadną, płaczliwą, opryskliwą, agresywną, a przedtem przecież pogodną, aktywną i życzliwą. Zrozumienie przyczyn takich zachowań, pozwala na podjęcie wspólnych działań, w celu poprawy jakości życia chorego oraz z chorym. Członek rodziny, który w wyniku choroby staje się niesamodzielny w zakresie czynności fizjologicznych, higienicznych, bytowych lub wymaga pomocy w zapewnieniu tych czynności, zmusza nas do zmiany naszego myślenia, przełamania barier intymności i jednocześnie jej zapewnienia. Wymaga od nas zapewnienia poczucia bezpieczeństwa, zaufania, podziału ról. Jest to wielki sprawdzian z dojrzałości i odpowiedzialności. Przełożenie ciężaru opieki nad chorym na jednego członka rodziny, wpływa na jego obciążenie fizyczne i psychiczne, powodując niepotrzebne napięcia oraz konflikty. Wspólne działanie powinno być głęboko przemyślane, z uwzględnieniem aktywności zawodowej, szkolnej, możliwości opiekuńczych, warunków lokalowych, z zastosowaniem zasad wzajemnego wsparcia i współpracy. Bliscy chorego, mieszkający pod wspólnym dachem, często prowadzą tak samo niezdrowy styl życia, który po latach może spowodować podobne skutki zdrowotne. Należałoby przemyśleć i wprowadzić w życie zmiany zachowań zdrowotnych, służące utrzymaniu zdrowia, bądź jego poprawie (zbilansowane odżywianie, aktywność fizyczna, ograniczenie lub wykluczenie palenia, picia alkoholu).

Analizujmy więc, nasze zachowania zdrowotne i nie bójmy się wprowadzać pozytywnych zmian w naszym życiu, które pomogą w utrzymaniu naszego zdrowia. Często to od nas zależy, czy w przyszłości dołączymy do grona osób dotkniętych chorobą przewlekłą. Starajmy się żyć świadomie i odpowiedzialnie za swoje zdrowie i życie. Choroby przewlekłe nie muszą być przenoszone na kolejne pokolenia.

Dzięki odpowiedniej profilaktyce możemy nie dopuścić do ich rozwoju w przyszłości.