Edukacja diabetologiczna jest jednym z elementów leczenia cukrzycy. Jej celem jest nabycie wiedzy przez osobę z cukrzycą oraz jej rodzinę na temat choroby, roli zdrowego odżywiania, aktywności fizycznej, kontroli nad swoją     cukrzycą, rozpoznawaniem i zapobieganiem ostrym powikłaniom cukrzycowym takim jak: hipoglikemia oraz hiperglikemia.

Ze względu na to, że cukrzyca jest chorobą przewlekłą i niewyleczalną, istotne znaczenie dla zdrowia i życia osoby z cukrzycą ma stała edukacja. Leczenie w cukrzycy zależy przede wszystkim od samego chorego. To sam diabetyk  każdego dnia prowadzi swoją chorobę, realizuje cele swojego leczenia, a lekarz sprawdza ich realizację oraz pełni rolę doradcy.

Fundamentalną funkcją edukacji jest nauczenie samodzielnego postępowania w codziennym życiu. Samokontrola to integralna część leczenia cukrzycy.

tutaj dopisać teksty z grafiki

Edukacja powinna motywować do stosowania się do zaleceń leczniczych. Ważne jest, żeby była zindywidualizowana i dostosowana do wieku oraz  możliwości intelektualnych, sytuacji rodzinnej, zawodowej i społecznej diabetyka co przyczyni się do jej większej efektywności.

Znaczenie edukacji w cukrzycy.

Właściwa edukacja powinna przełożyć się na radzenia sobie w codziennym życiu z cukrzycą i samodzielność. To sprawi, że cel leczenia, jakim jest dobre wyrównanie cukrzycy zostanie osiągnięty. Dzięki temu osoba z cukrzycą zwiększy szansę na nierozwinięcie się poważnych powikłań cukrzycowych, takich jak: retinopatia, nefropatia, neuropatia, czy stopa cukrzycowa.

Wiedza na temat swojej choroby i wszystkich jej aspektów pozwala na normalne funkcjonowanie i realizowanie swoich planów i marzeń. Im większa świadomość na temat własnej choroby, tym mniejszy lęk przed nią i lepsza jakość życia.

Metody szkoleń chorych na cukrzycę.

Edukację osób z cukrzycą powinni przeprowadzać odpowiednio przeszkoleni specjaliści: lekarze, edukatorzy diabetologiczni, pielęgniarki i dietetycy.  Główny obowiązek edukacji spoczywa na lekarzu prowadzącym, który sprawuje opiekę nad pacjentem.

Edukacja może odbywać się poprzez szkolenia indywidualne i grupowe prowadzone przez ośrodki edukacyjne przy poradniach (oddziałach) diabetologicznych, sanatoria, stowarzyszenia chorych na cukrzycę i inne organizacje. Nawiązywanie nowych kontaktów, wymiana doświadczeń, wzajemna motywacja pozwala lepiej wykorzystać czas osoby uczącej się. Edukacja indywidualna ułatwia bezpośredni kontakt pacjenta z edukatorem, dostosowuje zakres nauczania do potrzeb pacjenta.

W obecnych czasach istotne jest wykorzystywanie w edukacji technologii komunikacji elektronicznej (np. webinary).

Dostosowanie zakresu przekazywanej wiedzy.

Program edukacji diabetologicznej powinien zawierać informacje dostosowane do różnych grup pacjentów oraz możliwości ich udziału. W przypadku dzieci, edukowani są również rodzice, którzy współuczestniczą w procesie leczenia. W miarę upływu czasu młody pacjent zdolny jest do przyswajania coraz większego zakresu wiedzy i samodzielności w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia. U ludzi starszych należy bardziej koncentrować się na praktycznych aspektach życia z cukrzycą.

Potrzeby edukacyjne pacjentów wynikają także z typu cukrzycy, czasu trwania choroby, metody leczenia oraz wcześniej nabytej wiedzy.

Osoba świadoma swojej choroby, dobrze radzi sobie w codziennym życiu i w różnych sytuacjach.

Kiedy prowadzić edukację?

Edukację chorego należy rozpocząć już w pierwszym momencie rozpoznania choroby. W jej zakresie należy uwzględnić stosunek chorego do choroby, który zmienia się wraz z upływem czasu. Zazwyczaj pacjenci po wstępnym okresie niedowierzania w rozpoznanie, przechodzą okres buntu, może pojawić się depresja. Następnie wzmożonego krytycyzmu, aby w końcu osiągnąć stan akceptacji choroby. Poszczególne okresy trwają różnie u konkretnych osób, od kilku dni, do kilkunastu tygodni. Bywa też tak, że pacjent zatrzymuje się na którymś z etapów. Należy rozpoznać, w którym okresie pacjent aktualnie się znajduje i adekwatnie dostosować metodę edukacji.

Skutki niedostatecznej edukacji.

Zakres wiedzy pacjenta na temat choroby wpływa na jego świadomość i zaangażowanie w proces leczenia. Niedostateczna wiedza może spowodować przyjęcie biernej postawy oraz brak spodziewanych efektów. Nieradzenie sobie z chorobą prowadzi do pogorszenia jakości życia pacjenta. Może wywołać załamanie, stany lękowe i depresyjne, a w konsekwencji wycofanie się z życia zawodowego i społecznego.

Dobrze przeprowadzona edukacja umożliwia współpracę lekarza prowadzącego z pacjentem na zasadach partnerskich, co daje w rezultacie najlepsze wyniki leczenia.

AUTORZY